KEUSAHAWANAN sering dilihat sebagai bidang yang didorong oleh minat, seperti yang disebut dalam hadis Rasulullah SAW:
“Sesungguhnya ALLAH mencintai seseorang yang apabila melakukan sesuatu pekerjaan dengan tekun dan bersungguh-sungguh.” (Hadis Riwayat Al-Baihaqi).
Namun, tidak semua usahawan memulakan perjalanan mereka semata-mata kerana minat peribadi, sesetengahnya dibentuk oleh pengaruh luaran, terutamanya harapan keluarga.
Perdebatan antara memupuk bakat secara keinginan berbanding memupuk bakat secara latihan menimbulkan persoalan kritikal tentang motivasi, kejayaan jangka panjang dan kelestarian dalam keusahawanan.
Walaupun kedua-dua jalan boleh membawa kepada pencapaian luar biasa. Namun, sifat motivasi dalaman berbanding motivasi luaran memainkan peranan penting dalam menentukan hasilnya.
Minat sebagai penggerak utama
Bakat yang dipupuk secara pilihan ‘by choice’ berpunca daripada motivasi intrinsik individu, di mana minat dan keinginan mereka untuk meneroka membawa mereka kepada kecemerlangan.
Usahawan yang mengikuti jalan ini sering menunjukkan penglibatan mendalam, ketahanan dan inovasi. Mereka terdorong secara sendiri dan bersemangat untuk menyelesaikan masalah dunia nyata, bukan kerana terpaksa, tetapi kerana mereka benar-benar menyukainya.
Contoh terbaik usahawan yang mencerminkan latihan secara pilihan ialah Elon Musk. Sejak kecil, Musk mempunyai minat mendalam terhadap teknologi, pengaturcaraan dan penerokaan angkasa lepas.
Pada usia 12 tahun, beliau belajar sendiri cara pengaturcaraan dan menjual permainan videonya yang pertama. Kemudian walaupun menghadapi kesukaran kewangan, beliau meneruskan projek-projek besar seperti Tesla dan SpaceX, didorong oleh visinya untuk merevolusikan industri.
Ketekunan dan pemikiran inovatif Musk menunjukkan bagaimana motivasi intrinsik membolehkan usahawan menghadapi cabaran dan kekal komited terhadap matlamat mereka sepanjang masa.
MINAT mendalam sejak dari kecil boleh mempengaruhi pemikiran seseorang anak untuk berjaya dalam perniagaan. Foto Canva
Dapatan pelbagai kajian menyokong bahawa individu yang didorong oleh minat cenderung untuk meneruskan usaha mereka lebih lama dan lebih inovatif.
Menurut Teori Penentuan Kendiri oleh Deci dan Ryan, motivasi intrinsik membawa kepada penglibatan, kreativiti dan kejayaan jangka panjang yang lebih tinggi.
Usahawan yang bermotivasi intrinsik tidak melihat cabaran sebagai halangan tetapi sebagai peluang untuk belajar dan berkembang. Mereka sentiasa berusaha, mengambil risiko dan kekal berdedikasi terhadap misi mereka, walaupun menghadapi kegagalan.
Laluan berstruktur ke arah kejayaan
Sebaliknya, latihan secara reka bentuk ‘by design’ merujuk kepada pembangunan bakat yang dibentuk oleh faktor luaran, seperti pengaruh ibu bapa, pendidikan formal atau harapan budaya.
Dalam kes ini, individu mungkin menceburi keusahawanan kerana warisan keluarga, keperluan kewangan, atau prestij masyarakat berbanding minat sebenar.
Walaupun kejayaan masih boleh dicapai, kejayaan masih bergantung pada keupayaan mereka untuk menginternalisasikan motivasi dari semasa ke semasa dan menyelaraskan harapan luaran dengan cita-cita peribadi.
Sebagai contoh, seorang usahawan terkenal iaitu Mukesh Ambani yang merupakan ahli perniagaan terkaya di India. Ambani dibimbing sejak kecil untuk mengambil alih Reliance Industries, syarikat yang diasaskan oleh bapanya, Dhirubhai Ambani.
Walaupun beliau mewarisi syarikat tersebut, beliau membuktikan kebolehannya dengan memperluaskan Reliance ke dalam industri telekomunikasi, runcit dan tenaga.
Walaupun tahun-tahun awal keusahawanannya didorong oleh harapan keluarga, beliau kemudiannya membangunkan visi perniagaan sendiri, menggabungkan motivasi ekstrinsik dan intrinsik untuk mengekalkan kejayaannya.
Kajian menunjukkan bahawa individu yang bermotivasi secara ekstrinsik masih boleh mencapai kejayaan besar, terutamanya jika mereka akhirnya menemui makna peribadi dalam kerja mereka.
Kajian juga menunjukkan bahawa walaupun motivasi luaran (seperti pengaruh ibu bapa atau tekanan masyarakat) boleh membawa kepada penguasaan kemahiran, ia mungkin tidak selalu menghasilkan tahap minat dan inovasi yang sama seperti motivasi intrinsik.
Namun, jika individu ini akhirnya mengembangkan hubungan mendalam dengan kerja mereka, mereka boleh mencapai kejayaan yang luar biasa.
Laluan apa membawa kejayaan lebih besar?
Walaupun kedua-dua laluan boleh menghasilkan usahawan yang berjaya, mereka yang berlatih secara pilihan sering menunjukkan tahap kreativiti, kebolehsuaian, dan ketahanan yang lebih tinggi.
Dorongan dalaman mereka membantu mereka mengatasi kesukaran, menyesuaikan diri apabila diperlukan, dan berfikir di luar kotak.
ELON MUSK boleh berbangga dengan kejayaannya melalui kenderaan elektrik jenama Tesla. Foto Canva
Sementara itu, usahawan yang dilatih secara reka bentuk juga boleh berjaya, tetapi mereka mungkin perlu memupuk minat peribadi secara sedar untuk mengekalkan penglibatan jangka panjang mereka.
Dalam konteks pelajar pintar berbakat dan keusahawanan, pengajaran utama ialah memupuk bakat harus melibatkan keseimbangan antara struktur dan pilihan peribadi.
Menggalakkan pelajar untuk meneroka minat mereka sambil menyediakan bimbingan berstruktur boleh membantu mereka membangunkan kemahiran keusahawanan tanpa merasa dipaksa ke dalam laluan kerjaya yang tidak selari dengan minat mereka.
Kesimpulannya, dalam Islam, usaha dan kerja keras sangat dihargai, seperti yang disebut dalam al-Quran: “Dan sesungguhnya tidak ada (balasan) bagi seseorang melainkan (balasan) apa yang diusahakannya.” (Surah an-Najm: 39).
Ayat ini menekankan bahawa kejayaan seseorang bergantung pada usaha dan kesungguhan yang mereka lakukan, sama ada mereka berlatih secara pilihan atau reka bentuk.
Keusahawanan boleh dipupuk sama ada secara pilihan atau secara reka bentuk. Kunci kepada pemupukan bakat keusahawanan ialah membantu individu menemui minat sebenar mereka sambil menyediakan persekitaran yang sesuai untuk membangunkan kemahiran mereka.
Sama ada secara pilihan atau reka bentuk, keusahawanan berkembang apabila motivasi, ketekunan dan inovasi digabungkan.
***Penulis, DR ROSSIDI USOP merupakan Pensyarah Kanan Universiti Sains Islam Malaysia
